گفتگو با "زهرا احمدی‌نیا" به مناسبت روز جهانی دیکشنری دسترسی به دانش روز، حق مخاطب است
تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۱۰۷۶۳۰
به گزارش الف کتاب به نقل از انتشارات فرهنگ معاصر، «زهرا احمدی‌نیا» یکی از چهره‌های شناخته شده‌ی فرهنگ‌نویسی کشور است که در تدوین مجموعه فرهنگ‌های پویا (چاپ انتشارات فرهنگ معاصر) به عنوان دستیار دکتر محمدرضا باطنی فعالیت کرده است. به مناسبت روز جهانی دیکشنری گفتگویی با ایشان انجام گرفته است که خلاصه‌ای از آن را در ذیل می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
روز جهانی دیکشنری است. اجازه بدهید از مقدمات شروع کنیم و بپرسیم چه انواعی از دیکشنری وجود دارد؟
کلمه‌ی دیکشنری میتواند مخاطب را به اشتباه بیندازد، چون معمولا فرهنگ دوزبانه را به ذهن متبادر می‌کند. فرهنگ یا دیکشنری یک نام کلی است و میتواند یکزبانه هم باشد؛ مثل فرهنگ سخن، فرهنگ فارسی آقای صدری افشار، فرهنگ‌های توصیفی تخصصی، مثلاً در رشته‌ی روانشناسی، یا فرهنگ‌های مفهومی (تزاروس) که در آن خواننده بر خلاف فرهنگ‌های معمولی، با دانستن معنی و مفهوم به جستجوی لغت یا مترادف می‌پردازد.
دیکشنری خوب را چگونه می‌توان تشخیص داد؟ دیکشنری نوشتاری و آنلاین خوب کدام است؟
تا امروز دیکشنری‌های معتبر، آن دسته‌اند که زمینه‌ی نوشتاری نیز دارند؛ مثلاً متعلق به مؤسسه یا نشری هستند که سابقه فرهنگ‌نویسی دارد. مثلا Fastdic اصلاً قابل اعتماد نیست؛ برای کارهای دم دستی درست شده و پیشینه‌ی فرهنگ‌نگاری ندارد. اولین ویژگی یک دیکشنری خوب، رعایت اصول فرهنگ‌نگاری است. شناسایی هدف و مخاطب نیز مهم است. یعنی بدانید برای چه کسی فرهنگ تالیف می‌کنید.
چه پروسه‌ای در تهیه‌ی دیکشنری طی می‌کنید؟ دستیار یک مؤلف چه نقشی دارد؟
چون فرهنگ‌ها انواع مختلفی دارند، دستیارها نیز نقش‌های متفاوتی دارند. در این کار [فرهنگ معاصر پویا]، من تقریباً در تمام قسمت‌های تولید فرهنگ دخالت داشتم. کاری که ما می‌کنیم، تولید داده‌ها به روشی سیستماتیک است و وقتی مواد آماده شد، به شکلی که باید ارائه شود آماده می‌کنیم و در نهایت به مجری طرح نشان می‌دهیم؛ ایراد و اصلاح اعمال می‌کنند و تأیید را می‌گیریم، از آن بخش می‌گذریم و به بخش بعدی می‌رویم. در ویراست چهارم نیز همین اتفاق می‌افتد.
مهمترین اتفاقی که در ویراست می‌افتد به‌روز شدن دیکشنری است. درست است؟
- بله هدف اصلی ویرایش فرهنگ نیز به‌روز کردن است، در درجه‌ی اول در انتخاب واژه‌ها و معادل‌ها. از طرفی کلمات جدید وارد فرهنگ انگلیسی شده و معادل‌های جدید نیز به‌روز شده است.
چه قدر اهمیت دارد که فرهنگِ بهروزی استفاده شود؟
حق هر خواننده این است که اگر برای خواندن کتابی وقت می‌گذارد، از دانش روزِ آن زمینه استفاده کند. شما می‌توانید یک کتاب را بخوانید و انتخاب کنید که دیگر از آن مؤلف نخوانید. اما دانش تشخیص فرهنگ خوب از بد معمولاً وجود ندارد؛ پس این ظلم است در حق مخاطبی که دارد برای ترجمه از یک فرهنگ قدیمی استفاده می‌کند.
منبع اصلی اطلاعات شما برای به روز کردن یک دیکشنری چیست؟
ما از آخرین فرهنگ‌های بازار استفاده می‌کنیم. در بخش واژه‌گزینی ناچاریم به آخرین واژه‌نامه‌هایی که در بازار ایران وجود دارند تکیه کنیم. اما در زمینه‌های عمومی، بیشتر تکیه‌ی ما به فرهنگ‌های تک‌زبانه‌ی انگلیسی است که چند سال یک بار به روز می‌شود. در ضمن به مرور دستمان می‌آید کدام مؤلف کار بهتری کرده و بین چند منبع، یکی به منبع اصلی مورد استناد ما تبدیل می‌شود.
چیزی به نام فرهنگ مردم و عامه وجود ندارد؟
بعضی وقت‌ها کلماتی هست که می‌خواهیم برای آن معادل جدیدی بگذاریم، چون حتی در کتاب فرهنگستان [زبان و ادب فارسی] نیست. مثل «لنز Progressive» که از یک عینک فروش پرسیدم و تصور نمی‌کردم به آن عدسی یا لنز تدریجی می‌گویند. فهمیدم مردم همه جا از این واژه استفاده می‌کنند. بنابراین چرا، ما به واژه‌های عمومی نیز خیلی مراجعه می‌کنیم.
دیکشنری میتواند در فرهنگ تاثیرگذار باشد یا صرفاً ابزاری است برای مترجم؟
اولاً فرهنگ ابعاد مختلفی دارد که یکی از آنها بخش زبانی است، اما سوال شما اگر این است که فرهنگ یکزبانه میتواند به غنای واژگانی یک زبان کمک کند، جواب قطعا مثبت است. وقتی ما با یک واژه آشنا شدیم، درواقع با یک مفهوم آشنا شده‌ایم، پس به غنای فرهنگی نیز کمک می‌کند.
گاهی به نظر می‌رسد همه‌ی دیکشنری‌های آنلاین، رفرنس مشترک و اشکالات مشترک دارند.
- کسانی که از دیکشنری آنلاین استفاده می‌کنند، معمولا می‌خواهند کارشان زود راه بیفتد. تا اینجا عذر موجه است، ولی دیده‌ام اشتباهاتی در ترجمه‌ی کتاب‌ها مثلاً رمان‌ها وجود دارد، معلوم است مترجم‌های جوان‌تر ... . از طرفی مدیریت فرهنگ معاصر همیشه نگران کپی‌رایت دیکشنری‌ها است و این باعث شده آنلاین شدنشان به تأخیر بیفتد.
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۱۰۷۶۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیام وزیر بهداشت به‌مناسبت گرامیداشت روز جهانی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پیامی به مناسبت گرامیداشت روز جهانی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای، تقویت مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای و ایجاد محیط کار ایمن و بهداشتی به عنوان یک حق اساسی در محل کار را چارچوبی برای مقابله با خطرات نوظهور ناشی از تغییرات آب و هوایی برای سلامت کارگران، عنوان کرد.
به گزارش ایسنا بنابر اعلام وبدا، متن کامل بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت به شرح زیر است:
«نهم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ مصادف با ۲۸ آوریل ۲۰۲۴ میلادی، روز جهانی ایمنی و بهداشت حرفه ای است و سازمان بین المللی کار در یک حرکت جهانی، شعار امسال را "زمان رو به اتمام است؛ در شرایط تغییر اقلیم، هم اکنون از ایمنی و بهداشت حرفه‌ای محیط کار اطمینان حاصل کنیم" اعلام کرده است.
تغییرات الگوهای آب و هوایی، تأثیرات قابل توجهی بر نیروی کار به ویژه ایمنی و سلامت کارگران برجای می‌گذارد و کارگران در مواجهه با سطوح بالاتری از عوامل مخاطره آمیز در محیط کار قرار می‌گیرند؛ این عوامل از جمله افزایش مواجهه با استرس گرمایی، اشعه فرابنفش، آلودگی هوا، مواجهه با مواد شیمیایی، وقوع حوادث بزرگ صنعتی، رویدادهای شدید آب و هوایی و افزایش بیماری‌های منتقله از طریق ناقلین می‌توانند در هر زمان با ایجاد بیماری‌های شناخته شده یا عوارض ناشناخته، سلامتی و ایمنی کارگران را به خطر بیندازند.
امروزه ۱.۲ میلیارد شغل یا به عبارتی۴۰ درصد از نیروی کار در جهان به دلیل تخریب محیط زیست در معرض خطر هستند. در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ میلادی نیز سالانه ۲۳ میلیون سال عمر کاری به دلیل خطرات مختلف مرتبط با محیط زیست ناشی از فعالیت‌های انسانی یا تشدید آن، از بین رفته است.
کارگران در اغلب موارد اولین کسانی هستند که برای مدت طولانی و با شدت بیشتر در معرض اثرات تغییرات آب و هوایی قرار می‌گیرند و اغلب در معرض شرایطی هستند که عموم مردم می‌توانند از آن اجتناب کنند. بیماری‌های متعددی از جمله بیماری‌های ناشی از تنش‌های گرمایی، سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی و بیماری‌های تنفسی در کارگران با تغییرات آب و هوایی مرتبط است. بنابراین برای کاهش اثرات مخاطره آمیز و مخرب تغییرات اقلیم بر سلامت نیروی کار، باید اقدام فوری انجام داد.
تقویت مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای و ایجاد محیط کار ایمن و بهداشتی به عنوان یک حق اساسی در محل کار، چارچوبی برای مقابله با خطرات نوظهور ناشی از تغییرات آب و هوایی برای سلامت کارگران فراهم می‌کند.
در همین راستا جمهوری اسلامی ایران نیز همگام با حرکت‌های جهانی با استقرار سازوکارهای ایمنی و بهداشت حرفه ای در مجموعه‌های تولیدی دولتی و غیر دولتی برای اجرای مؤثر سیاست‌های ملی و برنامه‌های بهداشت حرفه ای به منظور کنترل عوامل زیان آور و شرایط مخاطره آمیز محیط کار و به حداقل رساندن اثرات تغییر اقلیم بر روی سلامت شاغلین اقدامات قابل توجهی را سامان داده است.
البته این مهم همچنان نیازمند سیاستگذاری مؤثر و کارآمد از طریق شفاف سازی، جلب مشارکت عمومی و افزایش مسئولیت پذیری همه ذینفعان و شرکای اجتماعی با بهبود قوانین و اجرای آنها می‌باشد تا در سایه صیانت از سرمایه‌های انسانی کشور به عنوان محور توسعه پایدار به اهداف مدنظر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در راستای جهش تولید با مشارکت مردم و رشد اقتصادی در کشور نائل شویم.
اینجانب ضمن تبریک روز جهانی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای به تمامی همکارانی که این عرصه را برای خدمت به مردم عزیز کشورمان برگزیده‌اند و تقدیر از تلاش‌ها و زحمات آنان، از درگاه خداوند متعال بهروزی، موفقیت و توفیق روزافزون برای همه عزیزان، همکاران و خدمتگزاران جامعه بهداشت حرفه ای را خواستارم.»
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»